CHÂN DUNG MỘT NGƯỜI PHỤ NỮ

Năm nay về phép dù thời gian rất ngắn nhưng tôi rất hài lòng vì làm được nhiều việc ý nghĩa.Một trong số đó là về lại THẠCH ĐÀ thắp hương cho bầm/bà Nguyễn thị Thuận/,người mẹ nuôi của chị em tôi trong những tháng năm sơ tán.Người có ảnh hưởng rất nhiều đến tính cách của chị em chúng tôi.Tuy nhiên chuyện tôi muốn kể ở đây lại không phải là chuyện về bà mà là chuyện về một người phụ nữ khác,nhưng nhờ chuyến đi này mà kí ức trở về và chuyện về bà ấy cứ trở đi trở lại trong đầu.

Hơn hai mươi năm đã trôi qua,con đường,cảnh vật hầu như đã hoàn toàn thayđổi.Khi qua làng Nam cường,chỉ có ba cây đa đầu làng vẫn còn sừng sững đứng đó và thế là chuyện cũ lại trở về như mới hôm qua.
Khoảng giữa năm 1965,mẹ đưa chúng tôi sơ tán về ở nhờ nhà bà ThơmBà có một người con trai,khi đó khoảng 11,12 tuổi gì đó.Chồng bà chết đã lâu,bà ở vậy thờ chồng nuôi con.Nhà bà rộng ba gian một trái,lợp mái rạ nền đất,nhưng sân gạch rộng và hai mảnh vườn nhỏ tất cả đều nằm trên một khu đất cao hơn các nhà xung quanh và cao hơn đường làng phải đến hơn mét.Giờ nghĩ lại thì thấy như vậy là bà cũng thuộc loại khá giả trong thời buổi ấy.
Vườn nhà bà trồng rất nhiều thứ,nhưng tôi nhớ nhất là mấy gốc bí đỏ và mấy khóm chuối tiêu.Bí đỏ bà trồng lấy quả để bán,bà chỉ cắt nhưng lá già, lá vàng để ăn thôi.Có một hôm bà đem về một mớ sắn ,bà bóc vỏ nâu bỏ đi ,bóc lớp vỏ hồng đem phơi,rồi giã ra nấu với rau bí già.Anh con trai không ăn,một mình bà ăn không hết,để đến hôm sau bà lại mang ra ăn nốt thế là bị đau bụng đi ngoài mẹ tôi cho thuốc uống mới khỏi.
Về ở nhà bà được ít lâu thì đến mùa gặt lúa nếp.Tôi cùng cô em họ hơn tôi 9 tuổi theo bọn trẻ con trong làng đi mót lúa.Sau một ngày về hai chị em tôi được không bằng một nửa anh con trai của bà.Hôm sau tôi để ý thấy anh con trai luôn mót lúa ở gần chỗ bà gặt.Khi cắt để lượm thì bà không bó hết lúa vào lượm và anh ta chỉ việc đến đấy mà bốc cả nắm chứ không nhặt từng bông như chúng tôi.Biết thóp nên chúng tôi không chỉ tìm lúa sót mà còn nhìn xem ai có con theo mẹ đi mót lúa để rình nẫng tay trên của bọn chúng.
Thường lúa gặt về buổi sáng thì đến tối đập.Bà Thơm có một cái quần láng cắt chân què ống rộng chuyên để đi đập lúa.Trước khi đi ra sân kho hợp tác bà đặt sẵn cái nong ở trong buồng.Cứ đập lúa được một lúc bà lại chạy về nhà,quần sắn cao tận bẹn vào buồng rũ lúa dính trên quần vào cái nong
cả buổi đập lúa như vậy bà kiếm được hơn đấu thóc.Chẳng biết những người đập lúa khác có làm giống bà không.
Bà đúng là người phụ nữ ở vậy thờ chồng nuôi con.Có miếng gì ngon,cái gì đẹp bà đều để dành cho con,còn bản thân mình chỉ dùng đầu thừa đuôi thẹo,cơm thừa canh cặn.
Ngày giỗ chồng bà nấu một nồi xôi một nồi chè con ong.Bà ra vườn cắt một nải chuối xanh ở cuối buồng chuối,lấy một quả trứng trong ổ gà đang ấp,sang ông hàng xóm vay một cút rượu.Thế là có đủ xôi chè hoa quả rượu trứng cho một đám giỗ.Cúng xong bà đem cút rượu trả ông hàng xóm kèm theo một đĩa xôi.Quả trứng trả lại con gà đang ấp/chẳng biết rồi nó có nở ra được gà con hay không,nhưng sau đó bà cũng được ăn một bữa trứng gà ung thoải mái/.Mẹ con bà chỉ ăn xôi,còn chè bà cất vào chum thóc cho anh con trai ăn dần.Một hôm bà cầm đĩa chè ra sân soi lên nắng thấy mốc xanh,bà lấy đũa gạt mốc đi,chắc là chè ngọt nên anh con trai vẫn ăn ngon lành mà không làm sao.
Nhà tôi chỉ ở nhờ nhà bà khoảng nửa năm,sau tết mẹ tôi xin vào làm ở lương thực THẠCH ĐÀ nên chúng tôi chuyển đi.
Bà ấy mất đã lâu,hồi ấy chúng tôi rất ghét bà ấy,giờ nhớ lại thấy cứ thương thương lạ thế.Thương cho một kiếp người.